Opdracht 2: verwerkingsopdracht bij een jeugdboek voor 14+, 15+ of 16+
Valavond - Marita De Sterck
- Voor deze opdracht moest ik zelf een verwerkingopdracht kiezen die ik bij dit boek wou maken. Ik koos voor opdracht B8:
Ga na of er in het boek zaken, personen, cijfers, theorieën, plaatsen... voorkomen die echt (hebben) bestaan. Toets het verhaal af aan de werkelijkheid door minstens drie raakvlakken met de werkelijkheid te vinden. Beschrijf en vergelijk die grondig en evalueer de keuzes van de auteur voor deze feiten.
- Korte samenvatting van het boek:
Het boek vertelt een verhaal dat begint in 1935 en dat zich afspeelt in Mariaburg, bij Antwerpen. De zestienjarige Mona begint haar nieuwe leven als serveuse in De Londres, een warm café, zoals er in die tijd wel meer waren in Mariaburg. Mona wordt er stapelverliefd op haar buurjongen, Stan, maar hij is verliefd op de mooie en verstandige Marieke. Zij twijfelt dan weer tussen Stan en zijn neef. Mona hoort tijdens haar werk een van haar vaste klanten uit over de steeds dichterbij komende oorlog. Ze maakt in volle oorlogstijd een absurde beslissing die het leven van haar en haar omgeving voorgoed zal veranderen.
- B8
'Valavond' speelt zich af in Sint-Mariaburg. Deze wijk zal je ook op een actuele kaart nog steeds weten te vinden. Ik weet dit trouwens redelijk zeker, het is namelijk maar vijf minuten fietsen van bij mij thuis. In het boek worden er regelmatig precieze locaties meegegeven aan de lezer. Zoals 'De Tramhalte', dit is een café op de Kapelsesteenweg dat nu nog steeds bestaat.
Germaine versperde haar zoon de doorgang. 'Stan, voor ge vertrekt, kunt
ge mij nog efkes helpen.' Stan zuchtte: 'Moe laat me nu gaan. Het is maar één
keer per jaar sinksekermis.' Germaine schudde haar hoofd: 'Een kermis is een
geseling waard.'
'Fons is al lang vertrokken. Die zit al in de Tramhalte.'
'Dat café loopt niet weg en de kermis duurt drie dagen.'
Stan wist dat ze uiteindelijk toch haar goesting zou krijgen.
Pagina 18.
Als je deze link opent, kan je zien hoe het café er nu uitziet.
Ook wordt er een paar pagina's later een straatnaam genoemd die nu nog steeds bestaat; namelijk 'De Bist'.
Marieke knikte: 'Victor is verzot op haar kinderuurtje. Hij wou haar
handtekening, maar hij durfde niet alleen aan te bellen? Dus ging ik mee, naar
hun villa op de Bist. Van meneer Gabriel kregen we elk een flesje Coca-Cola.
Pagina 52.
Deze straat wordt in het boek beschreven als een straat waar welgestelde mensen wonen. De mensen wonen er in villa's en hebben beroepen zoals diamantair. Als je nu door deze straat rijdt kan je daar de sporen nog wel van terugvinden. Je ziet er grote percelen met mooie, oudere villa's en herenhuizen op. Wel afgewisseld met gewone gezinswoningen en nieuwere appartementen.
Als je deze link opent, krijg je een plannetje te zien waar je De Bist duidelijk op terug kan vinden.
Marita De Sterck heeft haar boek gebaseerd op verhalen die ze te horen kreeg van de oudste bewoners van Mariaburg. De wijk is haar zelf ook niet vreemd, ze is er
namelijk zelf woonachtig. Voor mij was het persoonlijk erg leuk om dit boek te lezen en heel veel plaatsen te herkennen. Op die manier voelde ik me vaak zelf
een figurant die op de achtergrond ook over straat liep. Maar ook als Mariaburg je onbekend is, zal je het boek volledig kunnen volgen. De plaatsen zijn zo goed
beschreven dat elke lezer zich er zo een beeld bij kan voorstellen.
Ook de personages heeft De Sterck niet allemaal zomaar verzonnen. In het boek maak je kennis met Victor De Bruyn, een kind dat opgroeit in volle oorlogstijd. Hij verleed jammer genoeg in december 1944 toen een v2-bom cinema Rex, in Antwerpen, trof. Dit is zoals de geschiedenis is verlopen en ook zoals De Sterck het zeventig jaar later neerschreef in haar boek.
Ik gaf Roza een glas water. Ze dronk het in
één teug leeg. 'Ik hoopte zo dat Victor hier zou zitten. Ik heb hem overal
gezocht.'
'Victor komt altijd weer boven water.'
Roza schudde het hoofd. 'Hij is zelfs niet
thuis komen eten, terwijl dat hij wist dat ik haring zou bakken. Dat klopt
niet.
...
Suzanne greep mijn hand. De kou van haar
vingers kroop door mijn vel naar binnen. Het is raar hoeveel het lichaam weet,
nog voor het hoofd iets doorheeft.
We liepen de Leien af, naar de stofwolk de over de binnenstad hing. Hoe
dichter we bij De Keyserlei kwamen, hoe groter de chaos op de straten. Tot er
geen doorkomen meer aan was. Engelse soldaten met krijtwitte gezichten
probeerden om de mensen op afstand te houden.
We konden niets anders doen dan meedeinen met de stroom, bang afwachtend op de
storm.
golven sloegen om ons heen.
'Cinema Rex.'
'Stampvol.'
'Bijna halfvier.'
de stroming trok ons onderuit.
'Vliegende bom!'
'Plafond naar beneden, balkon ook!'
'Ketel ontploft!'
we werden voortgestuwd, in kolkend water. Suzanne kneep mijn vingers tot moes.
Pagina 209-213
'Valavond' speelt zich af in volle oorlogstijd (van 1935 tot 1945). Je leest hoe de protagonist en de antagonisten volwassen worden in de schaduw van Wereldoorlog twee. Als lezer weet je natuurlijk wat er gaat komen, maar het is juist heel interessant om de veranderingen te zien vanuit de ogen van iemand die nog wel onwetend is. De gebeurtenissen in het boek zijn waarheidsgetrouw. (Hitler die stilaan aan de macht komt in Duitsland, de extreem rechtse krant 'Volksverwering' die uitkomt, de joodse vluchtelingen die niet positief onthaald werden door de meesten, de Joden die werden verplicht een Jodenster te dragen...)
Al deze gebeurtenissen vinden plaats in het boek en zijn erg realistisch neergeschreven. De aandacht wordt er ook niet te hard op gevestigd. Ik zou niet zeggen dat het een oorlogsverhaal is, voor mij is het eerder een verhaal over jongeren die volwassen zijn geworden in een wereld waar er oorlog was. Natuurlijk heeft de oorlog invloed gehad op de ontwikkeling van deze jonge mensen, maar dat was juist zo mooi en angrijpend om te lezen.
- Ik vond deze opdracht als lezer wel erg boeiend om te maken, misschien ook omdat geschiedenis mij wel ligt. Ik bekeek het boek ineens vanuit een heel ander standpunt. Ik vind het raar om te weten dat er personages zijn waar je aanvankelijk gewoon over leest en die uitteindelijk ook echt blijken te zijn. Door echt op zoek te gaan naar de plaatsen, locaties, personages... Komt alles nog meer tot leven. Ik leefde op deze manier meer mee met de personages dan als je weet dat alles verzonnen is en niet echt zou kunnen gebeuren.
- Als je deze verwerkingsopdracht wilt geven aan je leerlingen, zou ik ze wel ook nog een paar andere opties geven om uit te iezen. Ik denk namelijk niet dat elke leerling dit een interessante opdracht gaat vinden. Ook is deze opdracht niet bij elk boek even relevant (denk maar aan een fantasyverhaal). Als je deze opdracht laat uitvoeren bij een
historische roman kan de opdracht wel vakoverschrijdend zijn. Zo kan de leerkracht geschiedenis er in zijn lessen ook zeker op inspelen.